Cmentarz wojenny w Opatowcu
Cmentarz położony jest po lewej stronie szosy Nowy Korczyn - Opatowiec na zapleczu budynku mieszczącego Nadzór Wodny w Opatowcu. Usytuowany na placu wygrodzonym siatką z metalową bramką i częściowo drewnianym płotem. Założony na planie zbliżonym do elipsy, wygrodzony fosą i wałem ziemnym. Na środku kopiec ze ściętym wierzchołkiem, na którym stał drewniany krzyż o wys. ok. 3,5 m. Cmentarz porośnięty trawą. Pochowano tu 501 żołnierzy armii austrowęgierskiej i 336 rosyjskiej, w tym ekshumowanych i przeniesionych w 1937 r. z cmentarzy w Charbinowicach i Czarkowach.
Czarkowy - cmentarz wojenny
Cmentarz leży za wsią, wśród pól, na wzniesieniu przy „Drodze J. Piłsudskiego” prowadzącej do Winiar. Ma kształt trójkąta prostokątnego o powierzchni około 0,05 hektara. Ogrodzony został żeliwnym ogrodzeniem. Na wprost wejścia znajduje się pomnik o wysokości około 12 m. Ma kształt kamiennej czworobocznej kolumny zwieńczonej brązową rzeźbą orła w koronie gotującego się do lotu. Na pomniku widnieje z przodu napis: „ Ku chwale pierwszych bojów Józefa Piłsudskiego o niepodległość Polski.”, z boku od strony wschodniej: „W tem miejscu poległ w zwycięskiej walce bohaterski pluton Młota Fijałkowskiego 23.IX.1914”, z tyłu: „Powiat Pińczowski Bohaterskim Bojownikom o Wolność Ojczyzny 23.IX.1928”, z boku od strony zachodniej: „Kielce, Nowy Korczyn, Ostrowce, Szczytniki, Czarkowe, Opatowiec 6.VIII.1914 25.IX.1914” Przed pomnikiem znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. Wzdłuż wsch. ściany jest rząd 14 kamiennych płyt nagrobnych o wymiarach 75x150 cm, z wykutymi krzyżami i odznakami I Brygady Legionów Polskich „Za wierną służbę” oraz napisami: „Nieznany żołnierz I Brygady Leg. Pol. Poległ 15 maja 1915 r.”.
Cmentarz wojenny w Uciskowie
W odległości ok.5 km od Nowego Korczyna w kierunku Buska Zdroju po lewej stronie drogi znajduje się jeden z największych cmentarzy z okresu I wojny światowej w tym regionie. Cmentarz jest widoczny z daleka w postaci kępy wysokich drzew graniczących z sosnowym laskiem. Został założony na planie prostokąta o zaokrąglonym tylnym boku i zajmuje około 1 h. powierzchni. Otoczony jest wałem ziemnym o wysokości ok. 1.5 m. Wejście na cmentarz znajduje się od strony drogi, prowadzi przez drewnianą bramkę wejściową przy której jest umieszczona tablica informacyjna. Na wprost wejścia znajduje się wysoki kopiec ziemny zwieńczony metalowym krzyżem z żelaznych rur, na którym znajduje się blaszany orzełek wojskowy z wyrytym napisem „1918-1939 Poległym za Polskę”.
Cmentarz wojenny nr 123 Łużna - Pustki wyróżniony znakiem dziedzictwa Europejskiego
Znak Dziedzictwa Europejskiego (ZDE) został ustanowiony decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1194/2011/U w 2011 roku. Jego celem jest wzmacnianie u obywateli europejskich poczucia przynależności do Unii Europejskiej w oparciu o wspólne wartości, elementy europejskiej historii i dziedzictwa kulturowego oraz upowszechnianie tej idei zwłaszcza wśród młodego pokolenia. Do 2016 r. tym mianem zostało uhonorowanych 29 europejskich obiektów, wśród których znalazły się min. Pałac Cesarski w Wiedniu czy opactwo w Cluny..
Wielkie Oczy
Początki osady sięgają XIV w. ok. 1580 r. założył ją Krzysztof Miękicki, właściciel kilku wiosek na pograniczu powiatu bełskiego. W roku 1621 została sprzedana kolejno Piotrowi i Mojżeszowi Mochyłom. W 1664 r. po śmierci Mojżesza Mohyły - trafiła w drodze spadku do jego kuzynki Anny Potockiej, żony hetmana wielkiego koronnego Stanisława Rewery Potockiego. Następnie Potoccy ofiarowali Wielki Oczy Andrzejowi Modrzewskiemu za zasługi wojenne. Dzięki staraniom Modrzewskiego 18 maja 1671 r. król Michał Korybut Wiśniowiecki nadał wsi prawa miejskie magdeburskie oraz liczne przywileje, m.in. 3 jarmarki w roku i targi w każdy czwartek. Modrzewski obrał sobie Wielkie Oczy za stałą siedzibę i rozpoczął przebudowę wzniesionej przez Mohyłów fortalicji, stawiając na jej miejscu dwór obronny. Miasteczko rozwijało się najintensywniej na przełomie XIX i XX w. działały tu dwie garbarnie, dwie cegielnie i aż cztery gorzelnie. Pod koniec XIX w. było tu ok. 2 tys. mieszkańców - Polaków, Rusinów i Żydów.
Cmentarz nr 260 Zabawa
Cmentarz zaprojektowany został na planie foremnego sześcioboku przez Johanna Watzala i położony jest tuż obok cmentarza parafialnego w Zabawie. Ogrodzony jest betonowymi słupami o sfazowanych krawędziach, połączonymi balustradami o zygzakowatym przekroju. Wejście na cmentarz wykonane z dwuskrzydłowych żelaznych wrót z metalowych rur, wypełnione skośną kratą. Pomnik centralny wbudowany w południowe ogrodzenie, zwieńczony pierwotnie drewnianym krzyżem z półkolistym daszkiem, obecnie kamienną rzeźbą odpoczywającego orła z rozpostartymi skrzydłami na dwustopniowej ośmiobocznej podstawie i niewielkim metalowym krzyżem. Poniżej umieszczona została tablica inskrypcyjna z napisem : "Polegli na polu chwały".
Cmentarz nr 167 Ryglice
Cmentarz położony jest na południowy zachód od rynku w Ryglicach, w niedalekim sąsiedztwie cmentarza parafialnego. Założony został na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu. Ogrodzony jest kamiennym murem, który dostosowany jest do nachylenia terenu. Wejście na cmentarz prowadzi przez bramę w formie łuku z ciosów kamiennych, zamkniętą drewnianymi dwuskrzydłowymi wrotami zwieńczonymi u góry krzyżykiem.
Fort 50 ½ O "Barycz"
Do obrony południowo-wschodniego odcinka twierdzy wybudowano w latach 1897-99 dwa forty pancerne: Fort 50 ½ O "Kosocice-Wschód", zwany "Barycz", oraz leżący w odległości około 200 metrów Fort 50 ½ W "Kosocice-Zachód". Projektantem Fortu "Barycz" był Emil Gołogórski, który najprawdopodobniej zaprojektował cały zespół. Oba forty tworzyły silny punkt obrony w tej części pierścienia obronnego twierdzy, broniły traktu lwowskiego oraz linii kolejowej do Przemyśla. O tym, że forty zlokalizowano we właściwym miejscu świadczy przebieg działań wojennych. Celem rosyjskiego natarcia w dniu 5 grudnia 1914 r. było bowiem przełamanie południowo-wschodniego narożnika Krakowa, jaki tworzyły forty "Kosocice" oraz "Rajsko". Obydwa forty przyjęły na siebie ciężar głównego uderzenia artylerii rosyjskiej i obydwa wyszły z niej bez większych strat. Fort "Kosocie-Wschód", leżący przy ul.Hallera, stanowi uproszczoną wersję standartowego fortu pancernego obrony bliskiej (Nahkampfwerk). Zwrócony czołem ku wschodowi, ma nieregularny trapezowy narys. Otoczony jest suchą fosą, z omurowanym przeciwstokiem, bronionym przez cztery 6 cm armaty szybkostrzelne wz.1898, umieszczone za pancerzami w kazamatach dwóch kojców rezerwowych, zlokalizowanych w narożach fosy (północna-podwójna, południowa-pojedyncza).
Cmentarz nr 183 Siemiechów
Zaprojektowany przez Heinricha Scholza cmentarz pierwotnie założony został na planie prostokąta z prostopadłościennymi wcięciami obu narożników od strony północnej. Ogrodzony był betonowymi słupkami połączonymi balustradą z żelaznych rur. Wejście na cmentarz znajdowało się od strony południowej i wykonane było z dwuskrzydłowej żelaznej bramy. Na wprost niego znajdował się pomnik centralny wykonany w formie otwartej kaplicy, nawiązującej kształtem do rzymskich ołtarzy. Wewnątrz kaplicy w kwadratowej płycinie umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą św. Jerzego walczącego ze smokiem autorstwa rzeźbiarza, kierownika artystycznego VI Okręgu Cmentarnego Tarnów - Heinricha Scholza.
Płaskorzeźba oraz kaplica - wygląd pierwotny. Źródło: Archiwum Narodowe w Krakowie.
Pierwotny wygląd cmentarza został zmieniony w 1988 roku. Przesunięto tylne i lewe boczne ogrodzenie, które spowodowało likwidację kwadratowego wycięcia tylnego lewego naroźnika. Do obszaru cmentarza włączono fragment północno-zachodni, zlikwidowano jeden z rzędów mogił po zachodniej stronie alei zagęszczając pozostałe. Stare ogrodzenie zastąpiono pionowymi metalowymi sztachetami na betonowej podmurówce. Wymieniono również bramę wejściową oraz zostało utworzone dodatkowe wejście od strony północnej. Po przeprowadzonej przebudowie cmentarz zmienił charakter; przemieszczone nagrobki nie odpowiadają miejscom pochówków.
Na cmentarzu w 15 grobach zbiorowych oraz 92 mogiłach pojedynczych pochowano 132 żołnierzy austro-węgierskich oraz 6 żołnierzy armii rosyjskiej poległych w okresie od grudnia 1914 roku do maja 1915 roku.
WYGLĄD PIERWOTNY CMENTARZA.
Źródło: Archiwum Narodowe w Krakowie.
