W czerwcu 1915 roku zapadła decyzja o rozpoczęciu budowy cmentarzy na całym terenie Galicji. Na decyzję wpłyneły względy sanitarne, zwłoki znajdujące w płytkich grobach ulegały szybkiemu rozkładowi, groziło to wybuchem epidemii. Pola uprawne usłane mogiłami żołnierzy nie nadawały się do uprawy, a reszta miejsc pochówku żołnierzy była rozsiana na dużym obszarze i trzeba było jak najszybciej obszar Galicji doprowadzić do normalności i produktywności. W tym celu 3 listopada 1915 roku przy wiedeńskim Ministerstwie Wojennym powstał IX Wydział Grobów Wojennych Kriegsgrãberabteilung. Miał za zadanie koordynację prac nad zakładaniem cmentarzy wojennych. Do najważniejszych jego zadań należało ekshumowanie ciał poległych, ewidencjonowanie a także projektowanie, budowanie i nadzór nad ozdabianiem cmentarzy. Obszar działania Oddziału obejmował rozległe tereny walk armii austriacko-węgierskiej takie jak : tereny Serbii, Wołynia, Karpat i Galicji. Podzielono ją na trzy strefy, głównymi ośrodkami były Kraków dla Galicji Zachodniej, Przemyśl dla Galicji Środkowej i Lwów dla Galicji Wschodniej. Cmentarze wojenne w Małopolsce zostały utworzone w trakcie działań wojennych, przy braku materiałów budowlanych, powstawały w ciągu dwóch lat (1916-1918) Krakowski Oddział Grobów Wojennych powstał w listopadzie 1915 roku. Kierownikiem oddziału był Rudolf Broch, niezmordowany organizator i animator wielu działań, którego łatwość w nawiązywaniu kontaktów oraz siła przebicia sprawiły że Cmentarze w Galicjii Zachodniej uzyskały wysoki wymiar artystyczny i techniczny. Krakowski Oddział Grobów Wojennych był podzielony na oddziały porządkowe, ekshumacyjne, ewidencyjne. Pracowało w nim ok. 3000 tys. ludzi: wojskowych, cywili i jeńców. Wśród nich było wielu utalentowanych rzemieślników cieśli, murarzy lub kamieniarzy. Wszystkie umiejętności były rozpoznane i wykorzystywane przez kierownictwo. W powstawaniu cmentarzy można było wyróżnić kilka etapów: ekshumacja, zakładanie cmentarzy, pochówek, tworzenie prowizorycznych dekoracji, aż wreszcie budowa trwałych monumentalnych struktur. Prace w Krakowskim Oddziale były tak zorganizowane że odbywały się konkursy na najlepsze projekty cmentarzy. Większość galicyjskich cmentarzy tworzono tak aby mogły odbywać się na nich uroczystości religijne oraz patriotyczne. Krakowski Oddział Grobów Wojennych został podzielony na 10 Okręgów, z głównymi siedzibami w Żmigrodzie, Jaśle, Gorlicach, Łużnej, Pilźnie, Tarnowie, Dąbrowie Tarnowskiej, Brzesku, Bochni, Limanowej oraz dodatkowo utworzono XI Okręg Twierdzy Kraków. Każdym okręgiem kierowali dowódcy którzy mieli za zadanie sprawowanie funkcji technicznych pomocniczych i organizacyjnych, kierownicy artystyczni którzy dbali o kształt artystyczny.
Kierownicy artystyczni okręgów cmentarnych
I Okręg Żmigród - Dušan Jurkovic
II Okręg Jasło - Dušan Jurkovic
III Okręg Gorlice - Hans Mayr.
IV Okręg Łużna - Jan Szczepkowski
V Okręg Pilzno - Gustav Rosmann.
VI Okręg Tarnów - Heinrich Karl Scholz
VII Okręg Dąbrowa Tarnowska - Johann Watzal, Emil Ladewig
VIII Okręg Brzesko - Robert Motka
IX Okręg Bochnia - Franz Stark
X Okręg Limanowa - Gustav Ludwig
XI Okręg "Zachodni" Kraków - Nie miała przydzielonego kierownika artystycznego ale wiadomo, że wiele cmentarzy zaprojektował Hans Mayr.
Mapa okręgów cmentarnych
- Kliknij w wybrany rejon mapy
Wykaz żołnierzy pochowanych na cmentarzach w Galicji Zachodniej
W linku poniżej znajdziemy wykaz pochowanych żołnierzy na cmentarzach w Galicji Zachodniej. Wykaz ten obejmuje cmentarze opisane na tej stronie. Źródłem danych o pochowanych były materiały z Archiwum Narodowego w Krakowie, notatki własne oraz informacje ze strony http://wicy.webd.pl/polegli/ a także ze strony grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl
- Kliknij by zobaczyć listę
