Powstały w okresie ostatniej przebudowy Twierdzy Kraków. Były również ostatnimi murowanymi budowlami fortyfikacyjnymi wzniesionymi w twierdzy. Pojawiły się późno, reprezentowały skromne wymiary i program funkcjonalny (np. w porównaniu z wielokomorowymi schronami zróżnicowanych typów w twierdzach pruskich). W latach 1913-15 zbudowano na zapleczu grup fortowych osiemnaście schronów. Zadaniem schronów amunicyjnych było zapewnienie bezpiecznego składowania rezerwy amunicji dla ruchomych odwodów artylerii i piechoty usytuowanej między i za fortami . Ze względu na swe niewielkie wymiary i stosunkowo rzadkie rozmieszczenie mogły służyć jedynie do przechowywania standardowej rezerwy liniowej amunicji. Budowano je w obniżeniach terenu i na osłoniętych przeciwboczach na zapleczu grup fortowych, oraz przy głównych drogach dojazdowych łączących je z miastem (wyjątek stanowi położony na wzgórzu schron "Węgrzce" i schron "Tonie" znajdujący się przy obwodowej drodze rokadowej). Dziesięć schronów wybudowane w latach 1913-14 było oparte na typowym projekcie opracowanym przed 1913 rokiem. Pozostałe osiem zbudowane w sezonach 1914-15 wykonano według poprawionego projektu standardowego. Zmiany dotyczyły głównie zwiększenia odporności stropodachu (w wersji 1914) i rozwiązań detalu. W miejscu ceglanych łuków odcinkowych nad otworami okiennymi wprowadzono stalowe nadproża i zewnętrzne wyprofilowanie w betonie. Zmianie uległa również ślusarka, okiennice (w wersji 1914-15 wprowadzono pancerne), oraz sposób kształtowania stropodachu (spadek na stronę elewacji wejściowej w wersji 1914-15). Niezależnie od wersji w nielicznych schronach zastosowano zwiększenie grubości ściany narożnej ze 150 do 180 cm. Wnętrza schronów posiadają jedno duże pomieszczenie magazynowe doświetlone dwoma oknami. Podzielono je funkcjonalnie na przedsionek, (oddzielony ceglaną ścianką działową z otworem strzelnicy osłaniającej wejście) i właściwą izbę. Budowa ścian i stropów podporządkowana została modelowi konstrukcyjnemu wprowadzonemu po roku 1897. Ściany narożne wykonano z kamienia łamanego (o grubości 150 cm), elewacyjną z cegły (90 cm). Stalobetonowy stropodach posiadał grubość 90 cm (w wersji 1913) do ok. 130 (w wersji 1914). Szczególnym rozwiązaniem spotykanym w wersji 1913-14 była pompa i cysterna na wodę, znajdująca się pod przedsionkiem. W przypadkach zagłębionego usytuowania stosowano mury oporowe z kamienia osłaniające przestrzeń przed ściana elewacyjną od osuwania się ziemi. Pomimo realizacji według typowego projektu nie powstały dwa jednakowe obiekty co należy do cech charakterystycznych austriackiej szkoły fortyfikacyjnej. Schrony stanowiące w okresie międzywojennym własność mienia wojskowego po ostatniej wojnie znalazły się w rękach prywatnych, co nie przyczynia się do ich dobrego stanu zachowania. Spośród osiemnastu zbudowanych schronów 15 zachowało się w zróżnicowanym stanie. Od prawie kompletnego zachowania łącznie z detalem, ogrodzeniem i fragmentami blaszanego pokrycia stropodachu (schron "Rajsko") aż po zaawansowaną dewastację (schron "Węgrzce"). Większość obiektów utrzymuje dość dobry stan zachowania i średni stan techniczny pełniący funkcję składów i magazynów użytkowych przez mieszkańców domów znajdujących się w sąsiedztwie.

 

 

Schron amunicyjny "Kosocice" (1913-14) ul. Niebieska.

  • 0004
  • 0005
  • 0008
  • 0009
  • 0010
  • 0012
  • 0015

 

Schron amunicyjny "Dłubnia" (1914-15) ul. K. Łowińskiego - NIEISTNIEJĄCY

Schron został wyburzony podczas budowy drogi S7

  • 0129
  • 0130
  • 0131
  • 0133
  • 2

 

Schron amunicyjny "Łysa Góra" (1913-14) ul.Węgrzecka

  • 53
  • 55
  • 57
  • 59
  • 62
  • 63
  • 65
  • 66
  • 70
  • 71

 

Schron amunicyjny "Kazamata" (1914-15) ul. Wędrowników

Schron baterii FB 36 "Kazamata" został wybudowany w latach 1914-15. Wykonany z cegły, pokryty grubym betonowym stropem, z licznymi otworami wentylacyjnymi - wywietrznikami, pełnił rolę schronu dla żołnierzy a zarazem magazynu prochu i amunicji.

  • 0115
  • 0116
  • 0117
  • 0118
  • 0119
  • 1

 

Schron amunicyjny "Marszowiec" (1913-14) ul.Dożynkowa

  • 1